چشم انسان داراي يك عدسي شفاف در پشت عنبيه و مردمك مي‌باشد كه وظيفة آن تمركز نور بر روي شبكيه مي‌باشد.
عدسي از آب و رشته هاي پروتئين تشكيل شده و اين رشته‌هاي پروتئيني طوري در كنار هم قرار گرفته اند كه عدسي شفاف مي‌باشد و اگر اين رشته ها به هم چسبيده شوند عدسي دچار كدورت مي‌شود.

كدر شدن عدسي چشم كه مانع عبور نور به داخل چشم مي‌شود را آب مرواريد مي‌نامند. آب مرواريد شايعترين عامل نابينايي دردنياست. حدود 50 ميليون نابينا در دنيا وجود دارد كه حدود 50 درصد موارد بدليل آب مرواريد ميباشد كه اكثراً در كشورهاي فقير و بدليل عدم دسترسي به امكانات جراحي مي‌باشد.

علائم آب مرواريد:

شايعترين علامت آن كاهش بينايي و تاري ديد مي‌باشد. كاهش بينايي تدريجي و پيشرونده است و فرد تصور مي‌كند كه از پشت شيشه مه گرفته به اشياء نگاه مي‌كند. بتدريج بر ميزان كاهش بينايي افزوده مي‌شود.
در موارد پيشرفته آب مرواريد فرد حتي قادر به ديدن انگشتان دست خود نمي‌باشد.
كاهش بينايي توام با درد و قرمزي چشم نمي‌باشد مگر آنكه آب مرواريد خيلي پيشرفته و به آب سياه تبديل شده باشد.
اختلال در ديد رنگ اشياء از علائم آب مرواريد ميباشد و رنگ اشياء كم‌رنگتر به نظر مي‌آيد در موارد پيشرفته آب مرواريد فرد همه اشياء را به رنگ قهوه‌اي مي‌بيند.
از علائم ديگر، اختلال در تشخيص چهره افراد مي‌باشد و در موارد پيشرفته آب مرواريد فرد حتي قادر به تشخيص چهره، بستگان خود نمي‌باشد.
افزايش حساسيت به نور از علائم ديگر مي‌باشد و نور خورشيد و يا لامپ‌ها درخشنده تر بنظر مي‌آيد و گاه در اطراف نورها بخصوص چراغ ماشينها و لامپها هالة نوري ديده مي‌شود و رانندگي در شبها مختل مي‌شود.
از علائم ديگر آب مرواريد، اختلال در ديد نزديك بخصوص مطالعه مي‌باشد و اين افراد حتي با عينك نزديك قادر به مطالعه نمي‌باشند.
تغيير مكرر نمره عينك در فرد مسن گاه بدليل آب مرواريد مي‌باشد.
در نوزادان و كودكان وجود يك لكة سفيد يا خاكستري در ناحية مردمك و يا انحراف چشم از علائم آب مرواريد مي‌باشد و والدين بايد فوراً طفل را نزد چشم‌پزشك ببرند.
علل آب مراوريد:

آب مرواريد در هر سني رخ مي‌دهد و حتي برخي نوزادان با آب مرواريد بدنيا مي‌آيند ولي پيري شايعترين عامل آب مرواريد مي‌باشد. بطوري كه در سن 80 سالگي حدود 50 درصد افراد آب مرواريد دارند و يا جراحي آب مرواريد انجام داده‌اند.
برخي بيماريها سبب افزايش بروز آب مرواريد مي‌شوند و يا آب مرواريد در آنها در سنين جوانتري رخ مي‌دهد. اين بيماريها شامل ديابت،‌فشارخون بيماري‌هاي تيروئيد، كمبود كلسيم، چاقي و ... مي‌باشد.
در افراد سيگاري آب مرواريد 3-2 مرتبه شايعترين است.
افرادي كه در معرض نور خورشيد هستند و از عينك آفتابي استفاده نمي‌كنند بيشتر دچار آب مرواريد مي‌شوند. افرادي كه در جواني عينك آفتابي نمي‌زنند در پيري بيشتر به يك مرواريد مبتلا مي‌شوند مصرف طولاني مدت برخي داروها مثل هالوپريدول و ستاتين‌ها سبب افزايش بروز آب مرواريد مي‌شود. مصرف طولاني مدت داروهاي حاوي كورتون به اشكال قطر، خوراكي و يا تزريقي سبب افزايش بروز آب مرواريد مي‌شود.
هرگونه جراحي چشم، ضربه به چشم و يا التهابات چشمي احتمال بروز آب مرواريد را افزايش مي‌دهد.
مطالعات نشان داده كه افراد گياهخوار حدود 40 درصد كمتر از افراد گوشتخوار دچار آب مرواريد مي‌شوند.
مبتلايان به برخي بيماريهاي ژنتيكي مثل سندرم داون بيشتر آب مرواريد مي‌گيرند.
گاه نوزاد با آب مرواريد بدنيا مي‌آيد كه بدليل عفونت‌هاي داخل رحمي مثل سرخجه مي‌باشد.
تشخيص آب مرواريد:

تشخيص شدت و نوع آب مرواريد و نياز به بيمار به درمان آن به راحتي تودة چشم پزشك امكان پذير است.
پيشگيري:
متاسفانه نمي‌توان قطعاً جلوي بروز آب مرواريد را گرفت وي برخي اقدامات بروز و يا شدت پيشرفت آب مرواريد را كاهش مي‌دهد.
1) رژيم غذايي، شايعترين علت بروز آب مرواريد افزايش سن مي‌باشد كه بدليل ايجاد تغييرات اكسيداتيو،‌عدسي چشم بتدريج كدر مي‌شود و مصرف ميوه و سبزيجاتي كه حاوي آنتي اكسيدانهايي مثل ويتامين E, C, A و لوتئين و گزانتين مي‌باشند و همچنين مصرف امگا 3 سبب كاهش بروز آب مرواريد مي‌باشد و كاهش مصرف پروتئين حيواني و غذاي چرب موثر مي‌باشد.
2) ترك سيگار والكل= افراد سيگاري 3-2 مرتبه بيشتر به آب مرواريد مبتلا مي‌شوند و ترك سيگار سرعت پيشرفت آب مرواريد را كاهش مي‌دهد. ترك الكل هم موثر مي‌باشد.
3) محافظت چشم‌ها از نور خورشيد و بخصوص اشعه ماورا بنفش B سبب كاهش بروز آب مرواريد مي‌شود. پس استفاده از عينك آفتابي نقش محافظتي دارد.
4) درمان برخي بيماري‌هاي زمينداري مثل ديابت، فشارخون،‌ و ...

درمان آب مرواريد:

متاسفانه آب مرواريد درمان طبي ندارد و درمان آن جراحي است. جراحي آب مرواريد يكي از بي‌خطرترين و كم عارضه ترين جراحي‌هاست و بيش از 95 درصد بيماران ديد كافي براي فعاليت‌هاي روزمره مثل رانندگي و ... بدست مي‌آورند.
در مواردي كه آب مرواريد سبب اختلال در كيفيت بينايي شود و عملكرد روزانه فرد مختل شود مثل اختلال در رانندگي و مطالعه و ... بايد جراحي شود. پس زمان جراحي با نياز بينايي فرد تعيين مي‌شود و شرايط جسماني، اجتماعي و شغلي فرد در تصميم‌گيري جراحي آب مرواريد دخيل مي‌باشد.
جراحي آب مرواريد اغلب نياز به بيهوشي عمومي ندارد و توسط قطره بي‌حس كننده انجام مي‌شود. طول جراحي اغلب 15-10 دقيقه و اكثراً در كلينيك‌هاي چشم انجام مي‌شود. پس از بي حسي قرنيه با برش كوچك حدود 8/2- 5/2 ميلي متري در اطراف قرنيه، توسط دستگاه فيكو عدسي كدر خرد شده و از چشم خارج مي‌شود و يك لنز شفاف مصنوعي كه تا شونده است جايگزين آن مي‌شود.
لنز مصنوعي در مكان عدسي طبيعي چشم در پشت مردمك كاشته مي‌شود و دائمي است و نياز به تعويض ندارد. اكثراً لنز يك كانونه جهت بهبود ديد دور بكار مي‌رود و فرد براي كارهاي نزديك مثل مطالعه بايد از عينك نزديك استفاده كند. اخيراً لنزهاي دو كانونه كه ديد دور و نزديك رااصلاح مي‌كنند و احتياجي به عينك پس از جراحي نمي‌باشد هم در دسترس مي‌باشد. براي افرادي كه آستيگماتيسم بالا مي‌باشند لنزهايي وجود دارد كه آستيگماتيسم آنها را اصلاح كرده و احتياجي به عينك دور پس از جراحي ندارند.