لنزهای تماسی چشم- لنز تماسی چیست؟ - دکتراسماعیلی
لنزهاي تماسي براي اصلاح بينايي و يا زيبايي چشمها بكار ميروند. در مطالعهاي در سال 2004 در حدود 2 درصد مردم امريكا از لنز تماسي استفاده ميكردند كه 3/2 آنها خانم بودند.
لنزهاي تماسي جايگزين عينك طبي براي اصلاح عيوب انكاري شامل دوربيني، نزديك بيني، آستيگماتيسم و پيرچشمي ميشوند. لنزهاي تماسي در مواردي ارجح بر عينك هستند مثلاً
1- در افرادي كه تفاوت نمره عينك دو چشم زياد است 2- افرادي كه كراتوكونوس دارند 3- افرادي كه نمره چشم بالاست 4- در ورزشكاران و يا ساير افرادي كه محدوديت استفاده از عينك دارند 5- در برخي افراد به دليل جنبه زيبايي تمايلي به استفاده از عينك ندارند 6- برخي افراد به دليل لكههاي قرينه و يا عنبيه با لنزهاي رنگي اين لكهها را از ديد افراد پنهان ميكنند.
به طور كل لنزها دو دستهاند : 1- لنزهاي طبي كه جايگزين عينك هستند 2- لنزهاي رنگي كه جهت تغيير رنگ چشمها بكار ميروند و جنبه زيبايي دارند. البته لنزهاي رنگي هم ميتوانند جايگزين عينك شوند.
لنزهاي تماسي ابزار پزشكي هستند و بر اساس كاربردهاي مختلف، طراحي و جنس آنها متفاوت ميباشد و افراد قبل از استفاده از لنزهاي تماسي بايد توسط چشم پزشك و يا اپتومتريست معاينه شده و سلامت پلكها، لايه اشكي و قرنيه بررسي شده و لنز متناسب با نياز آنها تجويز شده و آموزشهاي لازم در مورد نحوه استفاده و استريل كردن لنزها داده شود و ضمناً براي پيشگيري از عوارض معاينات دورهاي انجام شود و افراد نبايد اين لنزها را از داروخانهها و آرايشگاهها و بدون بررسي و آموزش مناسب تهيه و استفاده كنند زيرا در معرض خطر عفونت قرنيه و از دست دادن بينايي و... قرار ميگيرند.
لنزهاي تماسي مانعي براي عبور اكسيژن به قرنيه هستند. وقتي چشمها باز است اكسيژن هوا با عبور از لنز به قرنيه ميرسد و در موقع خواب اكسيژن فقط از عروق سطح خلفي پلكها از لنز عبور كرده و به قرنيه ميرسد برخي لنزها براي استفاده در ايام بيداري طراحي شدهاند و به اختصار با علامت DW (Daily Wear) مشخص ميشوند.
انواع لنزهای تماسی چشم
برخي لنزها چند شبانه روز مداوم (حداكثر 6 شبانه روز) ميتوانند در چشم باقي بمانند و با علامت EW (Extented Wear) مشخص ميشوند و برخي لنزها را كه با علامت CW (Continuous Wear) مشخص ميشوند را تا 30 شبانه روز ميتوان بكار برد. جنس اين لنزها متفاوت است و لنزهاي EW و CW حدود 6-5 بار بيشتر از لنزهاي DW اكسيژن را از خود عبور ميدهند اگر با لنزهايي كه براي استفاده در بيداري طراحي شدهاند، شبها بخوابيم اكسيژن كمتري به قرنيه ميرسد و ايجاد كمبود اكسيژن در قرنيه و افزايش ريسك عفوت ميشود.
برخي لنزها را فقط يك بار ميتوان استفاده كرد و بايد دور انداخته شوند برخي لنزها براي استفاده 4-2 هفته و يا يك فصل و يا حتي يك سال طراحي شدهاند البته اين لنزها را هم بايد بر اساس نوع آنها، در فواصل معيني استريل كرد. پس طول مدت معيني ميتوان از يك لنز استفاده كرد كه بايد از چشم پزشك و يا اپتومتريت پرسيده شود.
اگر لنزهاي تماسي به طور صحيح استفاده شوند بيخطر هستند و استفاده ناصحيح سبب بروز عوارض در پلك و ملتحمه و قرنيه ميشود كه گاه تهديد كننده بينايي است. استفاده ناصحيح سبب عفونت چشم با باكتريها، قارچها و آميب ميشود.
ساليانه حدود 5 درصد افرادي كه لنز تماسي استفاده ميكنند دچار عارضه چشمي ميشوند كه اكثراً به دليل استفاده ناصحيح لنز است. مثلاً اگر فردي لنز يك بار مصرف را چند بار استفاده كند و يا لنزي كه براي استفاده در ايام بيداري طراحي شده را در موقع خواب از چشم خارج نكند احتمال عفونت افزايش مييابد.
اگر سيستم ضدعفوني كردن لنز نامناسب باشد احتمال عفونت چشم افزايش مييابد مثلاً برخي افراد تصور ميكنند كه فقط بايد لنز را با محلول نرمال سالين شستشو بدهند و استفاده كنند كه سبب افزايش ريسك عفونت ميشود زيرا نرمال سالين خاصيت استريل كردن ندارد و فقط مواد آلرژن را از سطح لنز پاك ميكند پس حتماً بايد لنزها وقتي خارج از چشمها هستند غوطهور در مايعات مخصوص استريل كردن لنزها باشند.
اگر تاريخ انقضاء لنز تماسي گذشته است نبايد بكار رود زيرا ريسك عفونت افزايش مييابد.
در خشكي چشم نبايد لنز تماسي استفاده شود زيرا لنز سبب تداخل با اشك چشم و تشديد كمبود اكسيژن در قرنيه و افزايش احتمال عفونت قرنيه ميشود.
در موارد آلرژي چشمها هم استفاده از لنز تماسي سبب تشديد آلرژي ميشود.
هيچگاه نبايد لنز تماسي را با آب شهري شستشو بدهيم و يا با لنز استحمام كنيم زيرا سبب افزايش ريسك عفونت ميشود.
هيچگاه نبايد از لنز ديگران حتي براي مدت كوتاه استفاده كرد زيرا سبب عفونت چشم ميشود.
هيچگاه لنزي كه لبه آن دچار كندگي شده و يا لنز پاره شده بكار نرود زيرا سبب آسيب قرنيه و افزايش ريسك عفونت ميشود.
در مواردي كه عفونت فعال در پلكها، ملتحمه و يا قرنيه وجود دارد لنز تماسي بكار نرود اگر فردي كه لنز تماسي استفاده ميكند دچار قرمزي و تحريك و احساس جسم خارجي و عفونت چشم شد حتماً بايد لنز تماسي را خارج كرده و به چشم پزشك مراجعه كند.
مهمترين عارضه استفاده از لنزهاي تماسي عفونت قرنيه (كراتيت عفوني) است كه تهديد جدي براي چشم است و گاه منجر به نابينايي ميشود و شايعترين ميكروب آن پسودوموناس است.
بطور كلي لنز تماسي يك ابزار پزشك بوده كه آموزش بيماران در مورد نحوه استفاده، كاربرد، نحوه استريل كردن و علائم عفونت چشمي، در كاهش ميزان عوارض آن مؤثر ميباشد.