پیوند قرنیه یا کراتوپلاستی یک نوع جراحی چشم است که در آن یک قرنیه سالم جایگزین قرنیه آسیب دیده بیمار میشود. پیوند قرنیه به طور کلی شامل دو نوع با پیوند ضخامت کامل و پیوند لایه ای میباشد. در نوع با ضخامت کامل تمام قرنیه آسیب دیده با قرنیه سالم جایگزین میشود و در نوع لایه ای بخشی از لایه آسیب دیده با لایه سالمی جایگزین میشود.

پیوند قرنیه چیست؟

پیوند قرنیه یا کراتوپلاستی نوعی جراحی چشم است که قرنیه آسیب دیده فرد بیمار با یک قرنیه اهدایی جایگزین میشود. طی پیوند قرنیه ممکن است بخشی از قرنیه اهدایی یا کل آن جایگزین قرنیه فرد بیمار شود. عمل پیوند قرنیه توسط فوق تخصص چشم پزشک  و با بیهوشی انجام میشود. انواع پیوند قرنیه شامل پیوند قرنیه تمام ضخامت و پیوند قرنیه لایه ای میباشد. در پیوند قرنیه تمام ضخامت تمام قرنیه آسیب دیده برداشته میشود و با یک قرنیه سالم جایگزین میشود. در پیوند قرنیه لایه ای تنها قسمت آسیب دیده قرنیه برداشته میشود و با یک لایه سالم جایگزین میشود. روش پیوند قرنیه لایه ای خود شامل چهار نوع میباشد. انواع پیوند لایه ای شامل پیوند لایه ای قدامی (ALTK)، پیوند لایه ای قدامی و میانی (DALK)، پیوند لایه ای خلفی (DSAEK) و پیوند لایه ای خلفی  (DMEK) میباشد. برای انجام پیوند ابتدا معاینات و آزمایشات بالینی متعددی توسط متخصص یا فوق تخصص چشم انجام میشود و پس از تایید عمل پیوند بیمار در نوبت اهدای قرنیه قرار میگیرد. این جراحی با دستگاه های بسیار دقیق و حساس انجام میشود و مدت زمان انجام آن یک تا دو ساعت میباشد. امکان سایر جراحی های چشم مانند آب مروارید یا آب سیاه همزمان با عمل پیوند قرنیه امکان پذیر است.

چه کسانی واجد شرایط برای پیوند قرنیه هستند؟

یکی از سوالات پیوند قرنیه این است که چه کسانی واجد شرایط پیوند قرنیه هستند؟ شرایط و بیماری های متعددی زمینه ساز کدورت، ورم و آسیب به قرنیه هستند که در ادامه به آن میپردازیم. برای مثال بیمارانی که دارای قوز قرنیه یا کراتوکونوس هستند یا بیمارانی که دچار سوختگی شیمیایی قرنیه شه اند از واجدین شرایط پیوند قرنیه هستند. پس از جراحی های آب مروارید ممکن است بیمار دچار ورم قرنیه شود و یا ممکن است برخی افراد به علت عفونت های چشمی و یا تبخال های چشمی دچار کدورت قرنیه شوند. در مواردی نیز ممکن است به واسطه برخی بیماری های ارثی افراد دچار کدورت قرنیه یا ورم قرنیه شوند. در تمام این موارد افراد واجد پیوند قرنیه هستند.

آیا پیوند قرنیه عوارض دارد؟

مانند سایر جراحی ها ممکن است عمل پیوند قرنیه همراه با عوارضی باشد. به طور کلی عوارض پیوند قرنیه به عوارض حین عمل و عوارض پس از عمل تقسیم بندی میشوند. برای مثال برش نامنظم در قرنیه میتواند باعث بروز آستیگماتیسم شود. خونریزی شدید حین عمل که نادر ولی خطرناک است میتواند باعث بروز نابینایی کامل در فرد شود. در مواردی نیز امکان آسیب وارد شدن به عدسی چشم وجود دارد. در صورتی که بخیه زدن مناسب نباشد میتواند باعث نشست مایع زلالیه شود و امکان ورود میکروب ها به چشم فراهم میشود که میتواند باعث عفونت داخل چشم یا اندوفتالمیت شود. اندوفتالمیت به عفونت فضای اتاقک قدامی (که حاوی زلالیه است ) و فضای خلفی (که حاوی زجاجیه است) گفته میشود که علت آن تهاجم باکتری ها یا قارچ ها میباشد. اندوفتالمیت باعث ملتهب شدن و قرمزی صلبیه میشود لبه پلک ترشحات سفید یا زرد رنگ ایجاد شده و قرنیه رنگ ماتی پیدا میکند. اندوفتالمیت خطرناک است و شروع درمان سریع و مناسب تحت نظر متخصص و یا فوق تخصص چشم ضروری است. در مواردی نیز ممکن است بخیه پاره شود که در این صورت نیاز به بخیه مجدد زخم جراحی میباشد. در موارد بسیار نادری ممکن است عفونت از فرد دهنده به گیرنده منتقل شود و روش درمان آن تعویض سریع قرنیه پیوندی و درمان های طبی میباشد. این عفونت معمولا در همان هفته های ابتدایی پس از عمل رخ میدهد. برخی از عوارض پس از عمل جراحی زودرس و برخی ممکن است دیررس باشند. برخی از عوارض دیررس شامل آب سیاه (گلوکوم) و آب مروارید (کاتاراکت) میباشد. واکنش دفع پیوند، عفونت محل بخیه و پیدایش عروق جدید از دیگر عوارض این جراحی میتواند باشد. پیدایش عروق جدید میتواند در اثر بیماری های زمینه ای چشم باشد و میتواند خطر واکنش دفع پیوند را زیاد کند.